De zon

De zon wilde eens gaan trouwen, maar toen de kikkers dat hoorden, klonk er een luid kwakend protest.
‘Stel je voor zeg dat ze een gezin gaat stichten en kinderen krijgt! Eén zon is genoeg, je moet er toch niet aan denken dat er straks een stuk of zes zonnen aan de hemel stralen. In een mum van tijd vallen alle poelen en plassen droog en ons ras sterft uit...!’
Het was een gekwaak en gekrakeel vanjewelste, maar je moet toegeven, al is een kikker een simpel dier, het was lang niet dom gedacht…!

Vrij naar een fabel van Jean de la Fontaine

De zon is goed voor ons, maar té veel zon is niet zo goed. Dat weet zelfs een kikker. 
De zon is om verschillende redenen goed voor ons. Goed voor lijf en leden én goed voor ons humeur.

Waarom is de zon zo goed voor ons?

Het ultraviolette licht van de zon zorgt via onze huid voor de aanmaak van vitamine D, hetgeen we nodig hebben voor sterke botten, een goede spierfunctie en ons afweersysteem. Deze vitamine heeft ook een enorme invloed op onze alertheid, concentratie en reactievermogen.

En waarom voelen we ons gelukkiger als het zonnetje schijnt?​

Het blijkt dat zonlicht niet alleen helpt bij de aanmaak van het gelukshormoon endorfine maar ook helpt bij de aanmaak van het mannelijke hormoon testosteron en het vrouwelijke hormoon oestrogeen en dát heeft invloed op onderlinge relaties tussen mensen. We worden sneller verliefd! En doordat ons lichaam bij meer licht een hoger niveau van melatonine aanmaakt, slapen we ook beter waardoor we beter uitgerust zijn. Helaas gaat het beter slapen niet altijd op, omdat we soms vanwege de warmte juist minder slapen en daardoor geïrriteerder raken.
De zon heeft nog meer invloed op onze lichaamsprocessen, want onder invloed van zonlicht wordt ook leptine aangemaakt. Dit hormoon zorgt onder andere voor een verminderde eetlust (heerlijk, je valt af!) en ook voel je je stabieler en beter in je vel.

Bloeddrukverlagend effect

Dat de zon zelfs invloed uit kan oefenen op onze bloeddruk is minder algemeen bekend. De universiteiten van Southampton en Edinburgh onderzochten het effect van zonlicht op de bloeddruk en kwamen tot de conclusie dat het blootstellen aan UV-A-straling van de zon de hoeveelheid stikstofmonoxide in het bloed verandert. Dit heeft een vaatverwijdend effect en daardoor ook een bloeddrukverlagend effect.

Te veel is niet goed

Jezelf te lang blootstellen aan de zon is niet goed voor de huid. We weten inmiddels dat dit schade kan toebrengen aan de huid met mogelijk ernstige ziektes als gevolg. Daarom wordt er ook gewaarschuwd om jezelf goed in te smeren en niet te lang in de zon te zijn.
We zullen een middenweg moeten vinden tussen het goede en het kwade van de zon, want het blijkt dat we het zonlicht wel degelijk hard nodig hebben voor onze gezondheid.

Een verschil van dag en nacht

Waaruit bestaan de zonnestralen

Het zonlicht lijkt wit, maar is dat eigenlijk niet. Het zonlicht is opgebouwd uit verschillende kleuren licht; blauw, groen, geel, oranje en rood. Wij kunnen deze kleuren zien in de vorm van de regenboog als het regent wanneer de zon schijnt. Deze kleuren zijn gelijk ook de enige kleuren die er bestaan in ons heelal. Alle andere kleuren worden gevormd door menging van deze vijf kleuren.
Naast de zichtbare kleuren bestaat het zonlicht ook nog uit verschillende onzichtbare stralingen. De ultraviolette straling aan de blauwe zijde van de regenboog en de infrarode aan de rode zijde. De verdeling van de stralingen en de zichtbare kleuren is ongeveer verdeeld als vijf procent ultraviolet, vijftig procent infrarood en het resterende deel wordt gevormd door het zichtbare licht (de regenboogkleuren)

Infrarood

De behaaglijke warmte die de zon geeft wordt veroorzaakt door de infrarode stralen. Deze elektromagnetische straling verplaatst zich ook door een vacuüm en daarom voelen wij de warmte ook al staat de zon op een afstand van 150 miljoen kilometer bij ons vandaan. We kennen ook andere warmtebronnen die van infrarode straling gebruik maken, denk aan een straalkachel, infrarood sauna of open haard. Al deze bronnen voorzien ons van een behaaglijke warmte door de infrarode straling.
Van de infraroodstraling van de enorm warme zon bereikt uiteindelijk maar een klein deel het aardoppervlak. Wij kunnen deze straling met het menselijk oog niet zien, maar met een speciale warmte- of infraroodkijker is dit wel waar te nemen. Hier wordt bijvoorbeeld gebruik van gemaakt om warmtelekken in woningen zichtbaar te maken.
Ieder object dat warmer is dan de omgevingstemperatuur zendt infrarode straling uit. Dit heeft te maken met de gemiddelde bewegingssnelheid van alle atomen en moleculen van het object.  Hoe hoger deze snelheid, des te warmer zal dit voorwerp zijn. Ook zullen de golflengtes van deze uitgezonden straling korter worden naarmate de temperatuur hoger wordt. De mens zendt met zijn gemiddelde temperatuur van circa 37 °C bijna alleen maar verre infrarode straling uit. 

Ultraviolet

De ultraviolette straling van de zon voel je niet direct als warmte, maar toch veroorzaakt deze straling, indirect, warmte. Denk maar eens aan de gevolgen van een dag te lang in de zon verblijven. Je huid heeft dan te veel ultraviolette straling gehad en is verbrand. De huid voelt warm aan.
Het ultraviolette licht kan worden onderverdeeld in verschillende soorten, ultraviolet-A (UV-A), ultraviolet-B (UV-B) en ultraviolet-C (UV-C). Dit heeft te maken met de golflengte van de straling. UV-A is langgolvig en UV-B en UV-C zijn kortgolvig. Waarbij de UV-C stralen een dusdanige korte golflengte hebben dat deze geheel door de ozonlaag opgenomen worden en daardoor de aarde niet bereiken.
Zowel het UV-A als het UV-B licht hebben invloed op ons lichaam en vooral op onze huid. De UV-B stralen zorgen vooral voor het feit dat de huid verkleurt en bruin of rood wordt. Deze stralen beschadigen hierbij de cellen in de opperhuid en zet de cellen aan tot het maken van pigment oftewel melanine.
Het UV-A dringt, afhankelijk van de pigmentatie van de huid die als een bescherming werkt, dieper door in de lederhuid. Het is zwakker dan het UV-B licht, maar het zonlicht bevat op een zonnige dag veel meer UV-A dan UV-B. Alleen bescherming tegen één van beide soorten licht volstaat dan ook niet. Het is belangrijk om een zonnebrandmiddel te gebruiken dat beschermt tegen beide soorten straling.

De toepassingen van infrarood

De zon is de grootste bron van infrarode straling op de aarde. Aangezien het aardoppervlak kouder is dan de straling van de zon, wordt de infrarode straling door het aardoppervlak geabsorbeerd en gereflecteerd. De reflectie zorgt deels voor de verwarming van de atmosfeer. We ervaren de warmte van deze straling als aangenaam. De warmte van de infrarode straling is goed voor onze gezondheid, want doordat deze wel enkele millimeters in ons lichaam kan binnendringen, is het een weldaad voor onze spieren en gewrichten. Infrarode straling wordt dan ook regelmatig gebruikt in de fysiotherapie. Maar ook infraroodsauna’s zijn hierdoor heel populair.
In het dagelijks leven zijn nog meer toepassingen waarbij van infrarood licht gebruik gemaakt wordt. Zo worden infrarode lampen vaak als warmtebron gebruikt. Denk maar eens aan het warmhouden van maaltijden of het gebruik van broedmachines. Maar ook in de afstandsbedieningen wordt gebruik gemaakt van infrarood licht. Bewakingscamera’s, nachtkijkers en zelfs raketsystemen zijn uitgerust met infrarode straling.

Je kunt dus wel stellen dat we echt niet zonder de zon kunnen!