Je doelen kunnen alleen gerealiseerd worden op basis van dromen.

Recep Tayyip Erdoğan werd op 26 februari 1954 als jongste van vijf kinderen geboren in Istanbul. Zijn vader Ahmet was geboren in Rize, een provincie in het oostelijke deel aan de Zwarte Zee. Net als veel streekgenoten wilde Ahmet Erdoğan zijn geluk beproeven in de grote stad. Niet lang na de geboorte van Recep Tayyip keerde het gezin echter terug naar Rize. Maar toen RT dertien jaar was, trok het gezin opnieuw naar Istanbul, waar vader Erdoğan kapitein bij een grote rederij werd.​​​​

Het gezin woonde in de wijk Kasımpaşa, een volkswijk waar veel streekgenoten uit Rize woonden. De wijk stond bekend om zijn ruwe patsertjes, stoere jongens met een groot eergevoel. Het gezin Erdoğan was niet rijk, maar Ahmet Erdoğan was een invloedrijk man in de wijk. Hij beheerde onder meer het geld van zijn streekgenoten dat bedoeld was voor de familie die in Rize achtergebleven was. Om een steentje aan het huishouden bij te dragen, verkocht de jonge Recep Tayip onder andere simits, de typisch Turkse sesambroodjes. Ook tijdens zijn middelbareschooltijd en latere opleiding had hij altijd wel een baantje om wat te kunnen verdienen.

Nadat het kemalisme – naar de ideeën van Mustafa Kemal Atatürk – jarenlang het land had geregeerd, werden in de jaren vijftig de tegengeluiden steeds sterker. Het seculiere karakter met een strenge scheiding tussen kerk en staat en een verwesterlijking die volgens menigeen gepaard ging met een verlies aan traditionele normen en waarden, was een doorn in het oog van een groeiend deel van de moslimbevolking.

Het waren de jaren van Adnan Menderes – de eerste premier die uit een andere partij dan die van Atatürk kwam – en bovendien de bloeitijd van de Nationale Unie van Turkse Studenten, de MTTB. Deze Milli Türk Talebe Birliği was als rechtse organisatie heel belangrijk in de strijd tegen de communisten, maar er werd door hen tevens gestreefd naar de terugkeer van de oude religieuze normen en waarden.

Tot slot was het een tijd waarin voor het eerst sinds het ontstaan van de Republiek religieuze broederschappen werden opgericht en flink aan populariteit wonnen.

Deze ontwikkelingen werden door het leger – de hoeders van het gedachtegoed van Atatürk – met argusogen gevolgd en leidden tot maar liefst vier staatsgrepen in een kleine veertig jaar tijd.

In zijn jeugd speelde Recep Tayyip niet onverdienstelijk voetbal. Hij was een semi-prof bij de voetbalclub van het gemeentelijke vervoersbedrijf in de wijk Kasımpaşa. Toen Fehnerbaçe hem als voetballer wilde, stak vader Erdoğan daar echter een stokje voor. 

In dezelfde tijd was Recep Tayyip lid van diverse organisaties – waaronder de MTTB – en raakte hij steeds meer politiek betrokken. Als liefhebber van poëzie had hij veel waardering voor de dichter Necip Fazıl Kısakürek die het Ottomaanse verleden sterk verheerlijkte. RT Erdoğan schreef zelf ook enkele gedichten in dezelfde stijl als zijn idool en in 1974 speelde hij de hoofdrol in het door hem met enkele vrienden geschreven en geregisseerde toneelstuk Maskomya. Maskomya staat voor ‘mason komunist yahudi’, oftewel vrijmetselaar, communist en jood. In dit betrekkelijk succesvolle toneelstuk verbeelden deze drie het kwaad.

Politicus Necmettin Erbakan (1926 - 2011) was een groot voorstander van de terugkeer van de islamitische waarden. Hij richtte de beweging Millî Görüş – Nationale Visie – op. De beweging kende vele aanhangers onder rechtsgeoriënteerden en ook Recep Tayyip Erdoğan was een fervent aanhanger. Op basis van deze ideologie richtte Erbakan verschillende politieke partijen op waarvan een aantal verboden werd omdat ze in strijd waren met het seculiere principe van de grondwet. De Islamitische Welvaartspartij – Refah Partisi – was een langer leven beschoren en Recep Tayyip werd districtsvoorzitter van de partij in het district Beyoğlu in Istanbul en later afdelingsvoorzitter van Istanbul.

Bij de lokale verkiezingen van maart 1994 werd Erdoğan gekozen tot burgemeester van Istanbul. Met veel daadkracht pakte hij verschillende slepende problemen aan. Zo legde hij een netwerk van honderden kilometers aan waterleiding aan om het watertekort én het weglekken van een gigantische hoeveelheid water te bestrijden. Ook pakte hij het afvalprobleem door te investeren in moderne recycle faciliteiten. De vele verkeersproblemen verlichtte hij door de bouw van meer dan 50 bruggen, viaducten en nieuwe hoofdwegen. Luchtvervuiling bestreed hij door over te gaan op het gebruik van aardgas en bovendien verving hij de bussen door meer milieuvriendelijke exemplaren.

Op 12 december 1997 citeerde Recep Tayyip Erdoğan tijdens een toespraak in het zuidoostelijke Siirt – de geboorteplaats van zijn vrouw Emine – een gedicht van Ziya Gökalp. Hij voegde er echter enkele strofen aan toe die hem duur zouden komen te staan.

"Democratie is slechts de tram die wij nemen tot we op onze bestemming zijn aangekomen. Minaretten zijn onze bajonetten. Koepels onze helmen. Moskeeën onze kazernes en gelovigen onze soldaten."

Voor deze strofen werd RT Erdoğan in april 1998 op grond van artikel 14 van de Turkse grondwet en artikel 312/2 van het voormalige Turkse wetboek van strafrecht veroordeeld tot 10 maanden gevangenisstraf en een verbod op politieke activiteiten. Volgens de aanklager zouden de toegevoegde versregels aanzetten tot haat en raciale of religieuze vijandigheid.
Recep Tayyip verbleef ruim vier maanden in de gevangenis. Een tijd die hij gebruikte om zijn situatie en strategie te overdenken en herzien. Bij het verlaten van de gevangenis was Erdoğan van een militant veranderd in een gematigd democratisch politicus.
Nadat de wet op bepaalde punten was aangepast, werd het voor hem weer mogelijk een actieve rol in de politiek te spelen.

Recep Tayyip Erdoğan is echt een product van zijn tijd. En van zijn opvoeding. Hij heeft de manco’s van het kemalisme gezien en ervaren, hij is ervan overtuigd dat het anders, beter, kan. En waar eerdere pogingen om de islamitische normen tot nationale waarden te maken, mislukten wegens ingrijpen door het leger, is het Erdoğan gelukt de macht van het leger te breken. Bovendien is het hem gelukt om meer dan eens tegenslagen in zijn voordeel om te buigen. Dat is een prestatie van formaat. Hoe je verder ook tegenover de uitwerking daarvan mag staan.

‘Je doelen kunnen alleen gerealiseerd worden op basis van dromen.’

Het ultieme doel waar Recep Tayyip Erdoğan van droomt, is een glorieuze toekomst voor zijn land – wat niet per se hetzelfde is als zijn volk – en eeuwige roem voor hem als degene die dat gerealiseerd heeft. Hij wil laten zien dat een moslimland met zijn traditionele waarden in economische zin minstens zo succesvol kan zijn als het seculiere – en losbandige – Westen.

Bovendien is hij ervan overtuigd dat hij als een van de weinigen – en misschien wel als enige – weet hoe dat doel te bereiken is. En iedereen die hem van zijn doel afhoudt, iedereen die niet ziet dat het op die ene manier moet, is een tegenstander. Een gevaarlijke tegenstander, een tegenstander die de mond gesnoerd moet worden.

Erdoğan waarschuwt nadrukkelijk voor de vele gevaren die Turkije als machtige en economisch sterke staat bedreigen. Samenzweringen door het Westen, door terroristen als Gülenisten en leden van de PKK, door vakbonden en door journalisten, door sociale media en elke andere organisatie die afwijkt van de weg die Erdoğan voor zijn land in gedachten heeft.

Opgegroeid in de volkswijk Kasımpaşa, spreekt RT Erdoğan de taal van het gewone volk. Hij is een ‘man van de straat’ die geen blad voor de mond neemt. Daarbij verwoordt én voedt hij de gevoelens van het volk ten opzichte van het arrogante Westen dat erop uit zou zijn Turkije klein te krijgen en te houden.

Het korte lontje en zijn woede-uitbarstingen worden als oprecht en menselijk gezien, maar ook als moedig. Velen bewonderen zijn vermogen om zich niets van de internationale verhoudingen aan te trekken en duidelijk te zeggen waar het op staat.

Lees in dit verband ook het artikel over het Verdrag van Sèvres en het Sèvres-syndroom.

Er zijn weinig mensen die zoveel emoties oproepen als Recep Tayyip Erdoğan. Aan de ene kant heb je de groep bewonderaars, de groep die voor hem door het vuur gaat. Hij is hun held, de man die laat zien dat er met Turkije niet te spotten valt, de man die Turkije groot gaat maken. Hij is hun toekomst en zij geven hem de credits om het op zijn manier te doen.

Aan de andere kant heb je de groep critici, de groep die meent dat eigengewin voor de leider belangrijker is dan het volk. De groep die het gevoel heeft gemanipuleerd en in de steek gelaten te worden. Voor hen is hij de man die het land tot de rand van de afgrond brengt. Hij doet hen voor hun toekomst vrezen…