Tweemaandelijks online magazine over Turkije

Giresun, hazelnoten en kersen

Langs het gehele oostelijke deel van de Zwarte Zee worden hazelnoten verbouwd, maar Giresun is toch wel het centrum van de hazelnotenproductie. Daarnaast is het van oudsher bekend van de kersen. Volgens de (geschied)schrijver Plinius de Oudere werden in de eerste eeuw voor het begin van onze jaartelling de eerste kersenbomen naar Europa geëxporteerd door de Romeinse militair en politicus Lucius Licinius Lucullus.

In h​et kort, de geschiedenis van Giresun

De stad Giresun werd in de zesde eeuw voor onze jaartelling als Kerasus gesticht door Griekse kolonisten. Waar de naam Kerasus oorspronkelijk vandaan komt, is niet helemaal duidelijk. Sommige wetenschappers menen dat de naam afstamt van het Griekse kerasós – wat kers betekent – terwijl anderen menen dat de naam komt van het Griekse keras, hoorn, omdat de stad ligt op een hoornvormig schiereiland. In die laatste versie wordt tevens de mogelijkheid genoemd dat de kers zijn naam ontleent aan de stad, en dus niet andersom.

In vroege tijden is Giresun achtereenvolgens bezet geweest door onder meer de Mileters, Perzen, Romeinen, Byzantijnen, het Keizerrijk Trebizonde en de Seltsjoeken om vervolgens in 1461 deel uit te gaan maken van het Ottomaanse Rijk.
Het eilandje dat voor de kust van Giresun ligt en werd bewoond door Grieken, verzette zich lange tijd met succes tegen de Ottomanen en het zou nog tot 1468 duren voor het ook bij het Ottomaanse Rijk werd ingelijfd.

Giresun heeft lange tijd een belangrijke rol gespeeld voor de handel tussen andere landen rond de Zwarte Zee en Anatolië omdat de baai waaraan de stad ligt, als een natuurlijke, strategische haven gold.

Giresun en het christendom

In de vijfde eeuw werd Giresun een christelijk bisdom, tot 1703 was het een orthodox Grieks aartsbisdom. Daarna viel Giresun onder de aartsbisschop van Trebizonde, het huidige Trabzon. Tegenwoordig wordt Giresun door de Katholieke Kerk beschouwd als een titulair bisdom, een soort bisdom zonder leden. Het Oecumenisch patriarchaat van Constantinopel ziet Giresun als een titulair aartsbisdom, net als Trabzon en Gümüşhane (een provincie ten zuiden van Trabzon en Giresun). Het zijn de enige titulaire bisdommen in Turkije, waaruit op te maken is dat het christendom hier in het verleden een grote rol speelde. In de hele regio vind je dan ook verschillende kerken en de restanten van kloosters en kapellen.

Meryem Ana klooster

Het Meryem Ana klooster dat momenteel gerestaureerd wordt

Katholieke kerk in Giresun stad, nu in gebruik als kinderbibliotheek

Op deze foto zie je de Griekse Yorgi Konstantinidis met zijn gemeenteraad. Yorgi Konstantinidis was 19 jaar burgemeester van Giresun, van 1885 tot 1904. In 1887 had de stad Giresun 8.440 inwoners, waarvan 3.588 moslims, 3.906 Griekse en 946 Armeense christenen.
De wandelstok als statussymbool vierde hoogtij!

Muziek en dans in Giresun

Het gebied langs de Zwarte Zee heeft veel invloeden ondergaan van de Grieken, de Armeniërs, Georgiërs en Azerbeidzjans en je vindt hier dan ook andere instrumenten dan in de rest van Turkije. Het meest bekend is de kemençe, een strijkinstrument met drie snaren dat verticaal bespeeld wordt. 

Man met Kemençe

De kemençe kan van verschillende houtsoorten gemaakt worden. Hoe goed een kemençe is, hangt af van de bouwer. Prijzen variëren van 500 tl tot wel 15.000 tl. Die laatste zijn bijvoorbeeld mooi bewerkt en ingelegd en beschikken over een super goed geluid. Een goede strijkstok is gemaakt van paardenhaar van de staart van de Mongoolse hengst.
Het Kemence Evi met eigen atelier en winkel in Istanbul is hét adres voor een professionele kemençe.
Je aankoop wordt eventueel zelfs naar België of Nederland verstuurd!
Ook voor lessen kun je terecht bij Kemence Evi.

Het adres voor het kopen van een kemence

Naast de kemençe worden langs de Zwarte Zee de accordeon en mondharmonica veel gebruikt en de blaasinstrumenten mey en balaban. Bijzonder is ook de doedelzak, tulum in het Turks. Vooral in de zomerse, hooggelegen weiden is dit echt een instrument dat tot dansen uitnodigt.

Man met Turkse doedelzak

Zo’n dans is bijvoorbeeld de traditionele horon, een rij- of kringdans waarbij het energieke (sommigen noemen het zenuwachtige) schudden met de schouders, stampen met de voeten en het op en neer springen opvalt. En dat alles in een hoog tempo. Men zegt dat het van oorsprong een dans is om je op te warmen in het gezelschap van vrienden. En omdat je in het wisselvallige klimaat aan de Zwarte Zee onverwacht kunt worden overvallen door een fikse bui, moet het snel gebeuren. Net als het praten trouwens, de mensen uit Giresun staan erom bekend dat ze heel snel praten!

Je leeft langer in Giresun

Toch zou je denken dat de mensen hier geen reden tot haast hebben. Volgens de statistieken leven de mensen in Giresun langer dan overal elders in Turkije. De slogan die je overal leest, is dan ook ‘je leeft langer in Giresun’. Dit zou met name komen door de gezonde, zuurstofrijke lucht. Maar wellicht is een leven waarin alles snel gedaan wordt, te vergelijken met het leven van een sporter, maar dan zonder het hoge risico van blessures…

Toerisme in Giresun

Giresun staat net als de rest van het oostelijke Zwarte Zeegebied bekend om zijn ongerepte natuur met de groene yayla’s – de zomerweiden hoog in de bergen – met hun weidse vergezichten, de berghellingen begroeid met hoge dennen en andere bomen, de riviertjes, meren en watervallen en natuurlijk de boomgaarden met hazelnoot- en kersenbomen. Maar Giresun heeft ook in cultuurhistorische opzicht genoeg te bieden. 

Stad Giresun

De belangrijkste trekpleister van de stad Giresun is het Byzantijnse fort uit het begin van de 14e eeuw dat boven de stad uittorent. Het fort is gebouwd op de restanten van een veel ouder kasteel uit de tweede eeuw voor onze jaartelling. Nadat Alexios II van het Keizerrijk Trebizonde de stad in 1302 had veroverd, liet hij het fort bouwen. Je vindt op het terrein ook de graftombe van de lijfwacht van Atatürk, Topal Osman Ağa. Het hele terrein is vrij toegankelijk en het wordt in de warme zomermaanden veel gebruikt om te barbecueën, picknicken of thee te drinken.

Fort van Giresun met picknickplaatsen

In de wijk Zeytinlik vind je prachtige oude huizen in Griekse stijl. Een fraai gerestaureerde katholieke kerk wordt tegenwoordig gebruikt als bibliotheek voor kinderen. Erg leuk om even binnen te lopen! Het archeologische en etnografische museum van Giresun bevindt zich in een al even mooi gerestaureerde kerk uit de 18e eeuw.

Kinderbibliotheek in Katholieke kerk in Giresun
Archeologisch museum Giresun

Elk jaar van 20 tot 23 mei wordt het Aksu festival gehouden met allerlei folkloristische activiteiten. Oorspronkelijk was het feest bedoeld voor de landen die liggen rondom de Zwarte Zee, maar inmiddels doen er meer landen mee. De belangrijkste pijlers zijn volksdans en muziek. Ook het Giresuneiland is betrokken bij het Aksu festival.

Aksu festival in Giresun
Aksu festival, deelnemers uit Litouwen
Giresuneiland

Ruim een kilometer van de kust bij stad Giresun ligt het Giresuneiland, Giresun Adası op zijn Turks. Het is het enige Turkse eiland in de Zwarte Zee. Het eiland heeft een oppervlakte van slechts 40.000 m2, maar het is groots in cultuurhistorische betekenis.
Hier zouden de Amazones – de mythische vrouwelijke strijders – een tempel hebben gebouwd voor de oorlogsgod Ares en paarden voor hem geofferd hebben. Hier zou de held Hercules gezocht hebben naar het Gulden Vlies – een gouden schapenvacht van de god Chrysomallos – en de Steen van Hamza wonderen verricht hebben voor vrouwen die niet zwanger konden worden. Deze Steen van Hamza is een grote zwarte steen aan de oostkant van het eiland. Zo’n 4.000 jaar geleden zou de steen al het symbool van de moedergodin Kybele zijn geweest en nog altijd worden hier vruchtbaarheidsrituelen uitgevoerd als onderdeel van het Aksu Festival.

Giresun eiland, Hamza steen

Op het eiland zijn onder andere de restanten te vinden van een klooster, een kasteel, een toren, een kapel en de fundamenten van een bouwwerk uit de Romeinse tijd. Bovendien liggen er nog aardewerk vaten en twee antieke persen voor druiven en olijven.

Giresuneiland
Restanten tempel op Giresuneiland
Giresun eiland, mensen in oude kledij

In de zomermaanden vinden er regelmatig toeristische evenementen plaats op het eiland.

Giresuneiland is sinds de vijftiende eeuw niet meer bewoond en er mag ook niet overnacht worden. Het eiland wordt nu voornamelijk bevolkt door aalscholvers en zeemeeuwen en je vindt er iets meer dan 70 soorten planten en struiken.

Kuşköy

In het Pontisch gebergte, 85 km ten westen van Giresun, ligt het dorp Kuşköy, Vogeldorp. Hoewel het dorp zelf (nog) niet toeristisch is, staat het sinds 2017 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. De reden: er wordt hier ‘vogeltaal’ gesproken, of beter gezegd, gefloten. De omgeving waarin Kuşköy ligt, bestaat uit steile berghellingen en de huizen én de bebouwde stukken grond liggen ver uit elkaar.
Waarschijnlijk is de vogeltaal of fluittaal zo’n 400 jaar geleden ontstaan. Omdat er pas sinds 1986 elektriciteit – en dus telefoon – is in het dorp, was deze fluittaal lange tijd noodzakelijk om met de buren te communiceren. Het gefluit lijkt sterk op het fluiten van vogels, een fluittoon vertegenwoordigt een lettergreep, waarbij het gewone Turks wordt aangehouden. Het is een taal die geschikt is voor korte zinnen. Het gefluit is – afhankelijk van de weersomstandigheden – tot op een paar kilometer afstand te horen.
Sinds 2001 organiseert het dorp jaarlijks in juli een festival om de taal te promoten. Er worden fluitparades gehouden en er is een wedstrijd waarbij fluiters instructies aan elkaar doorgeven van de ene kant naar de andere kant van de vallei.

Meryem Ana Klooster

Ofwel het Moeder Maria klooster. Het ligt in het natuurpark Ağaçbası tussen de dorpjes Maden en Hisar, op een afstand van 38 km vanaf Giresun. Het klooster is net als het Sümela klooster in Trabzon uitgehakt uit de rotsen en is na het Sümela klooster het grootste van Turkije. Het is in de eerste eeuwen na onze jaartelling gebouwd. Het trekt lang niet zo veel toeristen als het Sümela klooster, maar met de restauraties die plaatsvinden, zal dat in de nabije toekomst beslist gaan veranderen.

Meryem Ana klooster vooraanzicht
Meryem Ana klooster restauratie
Bektaş Bey moskee

De oudste moskee uit de regio bevindt zich in het dorpje Sarpkaya, dat in het zuiden van Giresun tegen de grens met Sivas ligt. De moskee stamt uit 1232 en wordt nog steeds gebruikt. De muren zijn van natuursteen en het dak is van hout. De decoratieve schilderingen in prachtige, natuurlijke kleuren zijn gemaakt met grafietverf.

Bektaş Bey moskee, kleurrijk houten plafond
De zomerweiden

De yayla’s, zoals ze in het Turks genoemd worden, liggen op grote hoogte in de bergen, boven de dorpen die het hele jaar bewoond zijn. Veel bewoners uit de steden langs de kust hebben een tweede huis in de yayla waar ze de zomermaanden (regelmatig) verblijven om de warmte en de drukte uit de stad te ontvluchten en te genieten van de rust en de natuur. Ook vind je er dan veel dagjesmensen die er komen barbecueën en picknicken.

Yayla met bijenkasten op de voorgrond

De bekendste yayla’s van Giresun zijn Bektaş, Çakrak, Çıkrık Kapı, Karagöl, Kulakkaya, Kümbet, Paşakonağı en Kuzalan Şelalesi en Yedideğirmenler die beide in het prachtige natuurpark Tabiat liggen. In de meeste yayla’s worden in de zomer festivals gehouden waarbij de lokale tradities, gerechten, dans en muziek centraal staan.

Yayla festival, volksdansgroep
Festival in de yayla, dansende bezoekers
Hacı Abdullah duvarı

Een bijzondere bezienswaardigheid is deze 6500 meter lange muur. Hij wordt wel de Chinese muur van Turkije genoemd. De muur is in 1610 aangelegd door Hacı Abdullah ter bescherming van zijn grondgebied. Als je vanaf Espiye naar de Çıkrık Kapı yayla gaat, kom je door de enige poort die de muur telt. Andere doorgangen zijn gemaakt door de muur af te breken. Voor een groot deel is de 1 meter hoge muur echter nog intact. 

Kastelen

Behalve het kasteel van stad Giresun zijn er in de provincie nog meer fraaie kastelen te bezichtigen. Kasteel is in het Turks 'kale', na een bij naam genoemd kasteel krijg je het achtervoegsel 'si'. De mooiste kastelen in de provincie zijn:


Andoz Kalesi, ligt een paar km landinwaarts, ten westen van Espiye. Een klein kasteel dat waarschijnlijk als uitkijkpost gebruikt is.

Andoz kalesi bij Espiye


Bedrama Kalesi, op een steile klif gebouwd, waarschijnlijk ook als uitkijkpost bedoeld, alleen via een lange trap te bereiken.

Bedrama Kalesi, te bereiken via lange trap


Şebinkarahisar Kalesi, torent 160 meter boven de stad Şebinkarahisar uit dat zelf op een hoogte van 1200 meter boven zeeniveau ligt. Het kasteel is in verschillende stijlen en tijden gebouwd, verwoest en weer opgebouwd. Echt een kasteel voor de liefhebber!

Şebinkarahisar Kalesi


Tirebolu Kalesi, gebouwd in de 15e eeuw, ligt op het schiereiland van Tirebolu. Mooi gerestaureerd kasteel.

Tirebolu Kalesi

Heb je na het lezen van deze reportage zin gekregen Giresun te bezoeken en wil je een vakantie boeken met inbegrip van alle zekerheden zoals de ANVR en SGR garantie?
Omdat Giresun geen platgelopen toeristische bestemming is, zul je online weinig of geen pakketreizen (dus met vlucht, transfer en hotel) en andere reizen met garanties vinden. Het is maatwerk en hiervoor moet je bij het reisbureau zijn.
Adverteerder van het eerste uur van Impressie Turkije en Turkije-specialist is Riks de Jong Reis en Adviesbureau. Bij hem kun je terecht voor zo'n reis op maat.  De communicatie verloopt snel en soepel via Facebook of via de genoemde contactgegevens op de website

Een aanrader om te lezen?
Zegt het voort!

Riks de Jong - Turkije Specialist


  • Danielle Verbakel schreef:

    Wat een interessant artikel, vooral het stuk over de vogeltaal! We zijn eerder in dit gebied geweest en ik zou zeker naar een paar plekken uit het artikel zijn gegaan als ik het eerder had gelezen!

  • >