Schorpioenen in Turkije
Er was eens een schorpioen die een smal riviertje wilde oversteken. Maar omdat schorpioenen niet kunnen zwemmen, vroeg hij een kikker of die hem op zijn rug naar de overkant wilde brengen. De kikker was bang dat de schorpioen hem zou steken, maar de schorpioen zegt: ‘Als ik jou steek, zak jij naar de bodem, maar dan verdrink ik ook.’ Daar zit wat in, meende de kikker en hij gaat akkoord. De schorpioen klimt op zijn rug, maar als ze goed en wel in het water zijn, steekt de schorpioen ineens toch. Met zijn laatste adem vraagt de kikker verbijsterd: ‘Waarom… waarom heb je mij gestoken?’. De schorpioen spartelt wild met al zijn acht poten terwijl de kikker langzaam naar de bodem zinkt. Voor de schorpioen voor altijd kopje ondergaat, kan hij nog net zeggen: ‘Ik ben een schorpioen en dit is nou eenmaal mijn natuur’.
Deze sage over de kikker en de schorpioen wordt al eeuwenlang verteld in diverse culturen. Dat geeft wel aan hoe wijdverbreid de overtuiging is dat schorpioenen gevaarlijke steekbeesten zijn. Toch zal een schorpioen alleen steken als de prooi – die ze met hun sterke scharen vangen – zich erg verzet of als de schorpioen zich bedreigd voelt. Een schorpioen is zuinig op zijn gif omdat de aanmaak ervan tijd kost en je weet maar nooit wanneer het moment komt dat het gif hard nodig is om zich te verweren!
De schorpioen, een oude diersoort
De schorpioen is een van de oudste nog levende diersoorten op aarde, ze behoren tot de spinachtigen. Zo’n 340 miljoen jaar geleden ontwikkelde zich de eerste soort vanuit de zeeschorpioen tot een schorpioen die op het land leefde. Door de miljoenen jaar heen heeft de schorpioen zijn uiterlijke kenmerken goed weten te bewaren, al is hij – gelukkig! – wel wat in omvang afgenomen. Destijds liepen er exemplaren rond van wel een meter lang. Tegenwoordig kunnen de grootste soorten iets meer dan 20 cm worden. Er zijn op moment van schrijven – half mei 2018 – 2385 soorten bekend, inclusief uitgestorven soorten. Nog heel regelmatig worden er nieuwe soorten ontdekt, in de eerste maanden van dit jaar alleen al zijn er maar liefst 6 nieuwe aan de lijst toegevoegd.
Levenswijze van de schorpioen
Schorpioenen houden van warmte, ze komen voor in subtropische tot tropische streken. In Europa zijn ze langs de Middellandse Zee te vinden en ook zijn er schorpioenen in Turkije. Schorpioenen zijn vleeseters en kannibalistisch; ze verorberen zonder pardon een soortgenoot. Daarom leven ze solitair en na het paren maakt het mannetje zich doorgaans snel uit de voeten. Ondanks dat alle schorpioenen giftig zijn, hebben ze veel vijanden die op hen jagen. Ze vormen namelijk een voedzaam, eiwitrijk hapje. Overdag verstoppen ze zich in spelonken en kieren of onder stenen of ze begraven zich in het zand, waarbij ze meestal hun grijpgrage scharen bovengronds houden. Als het donker wordt, worden schorpioenen actief en gaan ze op jacht.
Gif
Alle schorpioenen zijn giftig. Ze hebben aan het uiteinde van hun staart – die meestal gekromd naar voren staat – een soort injectienaald waarmee ze in hun prooi of (vermeende) aanvaller kunnen prikken en een dosis gif inspuiten. Ze kunnen de hoeveelheid gif ook nog eens netjes doseren. De samenstelling van het gif is voor elke soort anders en de uitwerking van het gif dus ook. Veruit de meeste soorten zijn voor de mens onschadelijk, maar een steek is wel pijnlijk, voor de meeste soorten te vergelijken met een wespen- of bijensteek. Het gif werkt meestal op de prikkeloverdracht tussen zenuwcellen, bijvoorbeeld in het hart. Schorpioenen die gevaarlijk zijn voor de mens hebben óf een sterk soort gif óf de mogelijkheid een grote hoeveelheid in te spuiten. Voor een gezond mens is een steek na het toedienen van tegengif vrijwel nooit dodelijk, maar kleine kinderen, ouderen en mensen die om wat voor reden dan ook verzwakt zijn, lopen een risico.
Hoe weet je of een schorpioen gevaarlijk is?
Als je geen kenner bent, is het knap lastig om de verschillende soorten te herkennen en te weten of je met een gevaarlijk of ongevaarlijk exemplaar van doen hebt. Er zijn twee belangrijke vuistregels die je kunnen helpen, hoewel hier ook uitzonderingen op zijn:
Schorpioenen in Turkije
In Turkije komen zo’n dertig soorten schorpioenen voor. Twee daarvan kunnen voor de mens dodelijk zijn, drie andere zijn licht gevaarlijk, hun steken worden uit voorzorg meestal wel behandeld. De overige soorten zijn niet gevaarlijk. Op de kaart kun je zien waar de schorpioenen voorkomen. In sommige provincies komen meerdere soorten voor, die provincies zijn ingekleurd met de kleur van de gevaarlijkste soort. Onder de kaart volgt een overzicht van de belangrijkste soorten schorpioenen in Turkije, te beginnen met de meest gevaarlijk soort. De kleur van de naam correspondeert met de kleur op de kaart en geeft aan hoe gevaarlijk de soort is.
Leiurus abdullahbayrami
Ook wel Gele Schorpioen genoemd (Turks: sarı akrep). Dit is de gevaarlijkste schorpioen die je in Turkije tegen kunt komen. Hij komt in het zuidoosten van Turkije voor, in de provincies Adıyaman, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Mardin en Osmaniye, Şanlıurfa.
Androctonus crassicauda
Ook wel Arabische dikstaartschorpioen genoemd. In Turkije wordt hij kara akrep, zwarte schorpioen genoemd, hoewel de kleur kan variëren van lichtbruin tot roodachtig en donkerbruin tot zwart. Het is de op een na gevaarlijkste soort schorpioenen in Turkije. Een volwassen exemplaar is ongeveer 10 cm groot. Ook deze soort kun je in het zuidoosten van Turkije tegenkomen in de provincies Adana, Batman, Diyarbakır, Elazığ, Malatya, Mersin en Şanlıurfa.
Hottentotta saulcyi
Ook wel Mardin schorpioen genoemd (Turks: Mardin akrebi). Deze soort komt in de provincies Batman, Hakkari, Mardin en Şırnak, wederom in het zuidoosten van Turkije. Een steek kan hoge koorts geven, vaak gepaard gaande met overgeven.
Mesobuthus gibbosus
Ook wel Anatolische gele schorpioen genoemd (Anadolu sarı akrebi). Deze soort komt voor in het zuidwesten van Turkije en Anatolië. Het diertje wordt ongeveer 5,5 cm lang. Een steek van deze schorpioen geeft dezelfde klachten als de steek van de Hottentotta saulcyi.
Mesobuthus eupeus
Ook wel gevlekte schorpioen genoemd (de Turkse naam is: doğu sarı akrebi). De soort komt algemeen voor in het oostelijke deel van Turkije. Ook het gif van deze schorpioen veroorzaakt dezelfde klachten als die van de beide andere licht gevaarlijke schorpioenen.
Compsobuthus matthiesseni
Ook wel langstaartschorpioen genoemd (uzun kuyruklu akrep). Hij komt voor in het zuidoosten van Turkije in de provincies Adıyaman, Diyarbakır en Kilis.
Scorpio maurus
Ook wel Israëlische goudschorpioen genoemd (in Turkije: kalın kıskaçlı akrep). De scorpio maurus komt in het zuidoosten van Turkije voor in de provincies Adana, Diyarbakır, Elâzığ, Hatay en Iğdır.
Iurus dufoureius asiaticus
Deze soort wordt enkel in Turkije gevonden, hij huist het liefst in een vochtige omgeving in de provincies Adana, Adıyaman, Kahramanmaraş, Mersin en Niğde.
Iurus kadleci
Deze soort is in 2010 ontdekt en komt alleen voor in de provincies Antalya en Mersin. Hij houdt zich graag op in grotten en andere vochtige donkere plekken.
Iurus kinzelbachi
De Iurus kinzelbachi komt voor in de provincies Izmir en Aydın.
Iurus kraepelini
Deze soort komt algemeen voor in de provincies langs de Middellandse Zee en in Burdur, Isparta en Konya. Op het plaatje zie je hoe moeder haar jongen op de rug draagt.
Calchas nordmanni
In het Turks Artvin akrebi genoemd. Hij komt in het noordoosten van Turkije voor in de provincies Artvin en Erzurum.
Euscorpius idaeus
Een soort die in 2017 voor het eerst is beschreven. Hij is gesignaleerd in het noordwesten van Turkije in de provincies Balıkesir en Çanakkale.
De Euscorpiidae - waar voornoemde Euscorpius idaeus toe behoort - vormen een groep schorpioenen in Turkije waarvan steeds vaker nieuwe soorten ontdekt worden. Op dit moment bedraagt het aantal 15. We noemen er drie. De Euscorpius alanyaensis is een soort die in Alanya en omgeving voorkomt, de Euscorpius sultanensis komt in het Sultangebergte in het zuidwesten van Turkije voor en de Euscorpius eskisehirensis vindt men – zoals de naam al doet vermoeden – in de provincie Eskişehir. Het feit dat deze schorpioenen nu pas ontdekt worden, zegt al iets over het voorkomen van deze soorten. Je zult deze soorten niet zo snel tegenkomen.
De statistieken laten zien dat de meeste slachtoffers in hun voeten of onderbenen en in hun handen of armen worden gestoken. Een schorpioen die zich in schoeisel heeft verstopt of in een slaapzak heeft snel een voet of been te pakken. En eentje in een rugzak of donker kastje ziet een graaiende hand meteen als bedreigend. Daarom, als je in een gebied bent waar schorpioenen voorkomen:
Op deze video is te zien hoe twee schorpioenen van de soort Mesobuthus gibbosus - een van de licht gevaarlijke soorten schorpioenen in Turkije - samen een prooi oppeuzelen. Af en toe breekt er een klein gevecht uit tussen de beide dieren.
TOP!!!!!!!!!!!!!!!
Knap stukje werk van je. Lees ik liever dan de laatste nieuwtjes op de jou ook bekende site T…
Hartelijk dank, M! En ik zou zeggen: blijf het volgen hier 😉